EXTREME SPORTS: Ελεύθερη Πτώση

Τα extreme sports είναι μια δράση που είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού, της αναψυχής και του ελεύθερου χρόνου. Προσελκύουν συνήθως νεαρούς και ενήλικες που θέλουν να εξαντλήσουν τα όριά τους όσον αφορά το φόβο, τη φυσική τους ικανότητα καθώς και τη φυσική κατάσταση. Τα χαρακτηριστικά τους είναι συνήθως:

Ταχύτητα
Ύψος
Κίνδυνος
Θεαματικές και Ακροβατικές κινήσεις
Μη κανονικότητα της κίνησης (ολίσθηση, πτώση, πτήση κλπ).

Με την καθιέρωση και εδραίωση των extreme sports στη κοινωνία του σήμερα, ο όρος έγινε δημοφιλής. Μια διοργάνωση τέτοιου είδους αθλήματος, ήταν αυτό που αναζητούσαν τα media (κυρίως η τηλεόραση και προσφάτως το διαδίκτυο) για να πλαισιώσουν και να καλύψουν το πρόγραμμα – περιεχόμενο τους, στηριζόμενοι στη δύναμη της «εικόνας». Οι διαφημιστές αντελήφθησαν αμέσως την απήχηση των extreme sports στο κοινό – στόχο κι έτσι διοργανωτές αλλά και αθλούμενοι αυτών των σπορ, έχουν πολλές προτάσεις για χορηγίες.

Ο αλεξιπτωτισμός άλλωστε και πιο συγκεκριμένα η ελεύθερη πτώση με αλεξίπτωτο, σε αγωνιστικό επίπεδο, εμπεριέχει σύμφωνα με τους Pat and Jan Works στοιχεία από το μπαλέτο, την αναρρίχηση και τον μηχανοκίνητο αθλητισμό υψηλών ταχυτήτων (Parachuting: United We Fall/Pat and Jan Works/RWunderground Publishing Co/1978).

Η σύλληψη της ιδέας κατασκευής ενός μηχανισμού ο οποίος θα προσγείωνε ασφαλώς τον άνθρωπο, μετά από άλμα από μεγάλο ύψος, αποδίδεται στον Leonardo Da Vinci. Ένα πρώτο σχέδιο γι αυτή την τριγωνική κατασκευή, η οποία θα μείωνε την ταχύτητα της πρόσκρουσης, έγινε από τον ίδιο το 1495 και περιγράφηκε το 1514 στον Ατλαντικό Κώδικα. Λόγω έλλειψης πτητικής μηχανής η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη δοκιμή, το σχέδιο παρέμεινε στον πάπυρο.

Τι είναι η ελεύθερη πτώση;

Ελεύθερη πτώση σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει o Σύνδεσμος Αλεξιπτωτιστών των Ηνωμένων Πολιτειών (United States Parachute Association – USPA) είναι «η κάθοδος ενός ατόμου προς την επιφάνεια της γης με χρήση αλεξιπτώτου σε μέρος ή σε όλη τη διάρκεια της πτώσης, η οποία λαμβάνει χώρα μετά την έξοδο από πτητικό μέσο {αεροσκάφος (Α/Φ), ελικόπτερο (Ε/Π), αερόστατο (Α/Τ)} που βρίσκεται σε πτήση.»

Η 1η εκπαιδευτική σειρά ελεύθερης πτώσης στη χώρα μας, της οποίας την εκπαίδευση ανέλαβαν 6 Αμερικανοί εκπαιδευτές, ολοκληρώθηκε την 27 Φεβρουαρίου 1969 και συμμετείχαν 9 στελέχη του Ελληνικού Στρατού, 16 του Αμερικανικού Στρατού και 2 του Βρετανικού Στρατού.

Η μέθοδος AFF αναπτύχθηκε ως εναλλακτική στη μέθοδο εκπαίδευσης του στατικού ιμάντα, η οποία διδάσκονταν τη δεκετία του 1970. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά για να βελτιώσει τους εκπαιδευόμενους, οι οποίοι αντιμετώπιζαν προβλήματα ευστάθειας κατά την πτήση. Τα προβλήματα αυτά προέκυψαν, από την έλλειψη γνώσης για την πτήση του σώματος στον αέρα. Το 1981, έγινε αποδεκτή ως ξεχωριστή μέθοδος εκπαίδευσης στην ελεύθερη πτώση. Η μέθοδος έχει υποστεί βελτιώσεις και αναπτύχθηκε συστηματικά και προσεκτικά, λαμβάνοντας υπόψη τις βελτιώσεις που επήλθαν και σε άλλους τομείς όπως: ο εξοπλισμός, οι τεχνικές και οι ικανότητες των εκπαιδευόμενων.

Από τότε (1981) μέχρι σήμερα έχει εδραιωθεί, ως η πλέον διαδεδομένη μέθοδος εκμάθησης της ελεύθερης πτώσης σε παγκόσμια κλίμακα (United States Parachute Association, 2015).

Η εκπαίδευση της μεθόδου περιλαμβάνει:

Επίγειο σχολείο ενημέρωσης για την ελεύθερη πτώση.
Επίγειο σχολείο εκμάθησης διαδικασιών.
Επίγειο σχολείο ασφάλειας.
Άλμα πρόσδεσης με τον εκπαιδευτή (Tandem Jump).
Επτά στάδια (άλματα) εκπαίδευσης τα οποία υποδιαιρούνται σε :
Τρία άλματα με συνοδεία – απόλυτο έλεγχο από δύο εκπαιδευτές στα οποία εξετάζονται κλιμακωτά η έξοδος από το αεροσκάφος, η ελεύθερη πτώση του σώματος στο περιβάλλον, η προσοχή-αυτοσυγκέντρωση του εκπαιδευόμενου, οι συντονισμένες κινήσεις για το ενσυναίσθητο «τράβηγμα» της λαβής απελευθέρωσης του αλεξιπτώτου, η γνώση σε κάθε στιγμή του υψομέτρου, η ασφαλής ανάπτυξη του αλεξιπτώτου στα 5.000ft, η ασφαλής προσγείωση (United States Parachute Association, 2015).
Τρία άλματα με έλεγχο – επιτήρηση ενός εκπαιδευτή, στα οποία εξετάζονται επιπλέον των προαναφερθέντων η ευστάθεια της πτήσης, οι ενσυνείδητες στροφές 90^ο, 180^ο και 360^ο και η ασφαλής επάνοδος από κατάσταση ανεξέλεγκτης περιδίνησης.
Ένα (1) άλμα «σόλο» ή αλλιώς άλμα αποφοίτησης (Empuriabrava, 2006)

Τα αθλήματα που έχουν σχέση με τον αλεξιπτωτισμό και πιο συγκεκριμένα με την ελεύθερη πτώση είναι:

Standard Skydiving (Ελεύθερη πτώση)
Tandem Skydiving (Ελεύθερη πτώση με πρόσδεση σε εκπαιδευτή)
Formation Skydiving (Ελεύθερη πτώση σε σχηματισμό)
Freeflying (Ελεύθερη πτήση)
Wingsuit flying (Ελεύθερη πτώση με χρήση κοστουμιού πτήσης)
Canopy formation (Συνεργασία θόλων)
BASE jumping (Άλμα ελεύθερης πτώσης από σταθερό σημείο)
Free fall style and accuracy landing (Ελεύθερο στυλ και προσγείωση ακριβείας)
Canopy piloting (Κατεύθυνσης θόλου)» (McWilliams, 2015)
Sky surfing

Για να πραγματοποιηθεί ελεύθερη πτώση στον εξομοιωτή ελεύθερης πτώσης (indoor skydiving) σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική απαιτείται να υπάρχουν κάποιες βασικές προϋποθέσεις. Αυτές είναι:

Ηλικία τουλάχιστον 18 ετών ή τουλάχιστον 4 με έγγραφη συγκατάθεση του γονέα
Ιατρικό ιστορικό χωρίς εξαρθρώσεις ωμοπλάτης, παθήσεις σπονδυλικής στήλης, κάρδιο – αναπνευστικά προβλήματα, εγκυμοσύνη σε εξέλιξη, χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ
Βάρος μικρότερο από 120 Κιλά

Για να πραγματοποιηθεί ελεύθερη πτώση από πτητικό μέσο, απαιτείται να υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις. Αυτές είναι:

Καλή φυσική κατάσταση
Ασφάλιση τουλάχιστον για αστική ευθύνη έναντι τρίτων
Ηλικία τουλάχιστον 18 ετών ή τουλάχιστον 16 με έγγραφη συγκατάθεση του γονέα (δεν ισχύει στις περιπτώσεις άλματος TAΝDEM)
Κατάλληλη εκπαίδευση – πιστοποίηση (πχ. AFF license)
Πτητικό μέσο (Α/Φ, Ε/Π, Αερόστατο κλπ)
Κατάλληλος εξοπλισμός (Αλεξίπτωτο, Εφεδρικό αλεξίπτωτο, Αλτίμετρο, κράνος, γάντια, γυαλιά ειδικού τύπου κλπ) με προϋποθέσεις – εγκρίσεις από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (Υ.Π.Α.)
Χώρος προσγείωσης (Στην ξηρά ή την θάλασσα)
Κατάλληλες καιρικές συνθήκες (κυρίως για μαθητές)
Δεν επιτρέπονται άλματα με αλεξίπτωτο πρίν περάσουν 24 ώρες από οποιαδήποτε υποβρύχια κατάδυση
Ιατρικό ιστορικό χωρίς εξαρθρώσεις ωμοπλάτης, παθήσεις σπονδυλικής στήλης, κάρδιο-αναπνευστικά προβλήματα, εγκυμοσύνη σε εξέλιξη, χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ
Περιορισμός βάρους υπάρχει στην περίπτωση του άλματος TANDEM (λόγω της εξάρτυσης).

Τα τελευταία χρόνια, όπως προαναφέρθηκε, έχει αναπτυχθεί ραγδαία ο εξομοιωτής ελεύθερης πτώσης (indoor skydiving), ο οποίος είναι μία εγκατάσταση μέσα στην οποία αναπτύσσεται ρεύμα αέρος με τη βοήθεια τουρμπίνας το οποίο εκτοξεύεται με μεγάλη ταχύτητα με κατεύθυνση απο το πάτωμα προς την οροφή. Η μέθοδος αυτή εξομοίωσης πτήσης στο κενό, παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα:

Μπορεί να εφαρμόσει όσα έχει διδαχθεί ευκολότερα καθώς δεν έχει την αίσθηση του φόβου.
Αντιλαμβάνεται καλύτερα το αποτέλεσμα των κινήσεων του και της στάσης του σώματος, καθώς έχει σταθερά σημεία αναφοράς
Βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τον εκπαιδευτή, ο οποίος είναι συνεχώς παρών, διορθώνει άμεσα τα οποιαδήποτε σφάλματα και δίνει εντολές για την εκτέλεση ασκήσεων
Μπορεί να εφαρμόσει με συνέπεια το πρόγραμμα εκπαίδευσης καθόσον, ο χρόνος διεξαγωγής της, δεν εξαρτάται από τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες, την ώρα, τις συνθήκες φωτισμού ή τη διαθεσιμότητα των ιπτάμενων μέσων
Αποκτά την αντίστοιχη εμπειρία εκτέλεσης (πραγματικών) αλμάτων, με την εκτέλεση αριθμού «εξομοίωσης» αλμάτων, σε συντομότερο χρονικό διάστημα, με καλύτερη ψυχολογική και σωματική κατάσταση. Αξίζει να σημειωθεί ότι, η εκπαίδευση στην αεροσήραγγα θεωρείται αποδοτικότερη διότι εξοικονομείται χρόνος και οικονομικοί πόροι.
Εκτελεί αντίστοιχο αριθμό πραγματικών αλμάτων (φαινόμενο της «μνήμης του σώματος», αύξηση αυτοπεποίθησης κλπ)
Βελτιώνει την ικανότητά του να αντιδρά αποτελεσματικά σε έκτακτα
Περιστατικά ή ανεπιθύμητες καταστάσεις, διατηρώντας τις συνθήκες ασφαλούς διεξαγωγής των αλμάτων από ιπτάμενα μέσα σε υψηλά επίπεδα
Υπάρχει αισθητό οικονομικό όφελος, κυρίως για τους αθλητές (1 ώρα στην αεροσήραγγα κοστίζει περίπου 700€ έως 900€ ενώ το κόστος για 1 ώρα ελεύθερης πτώσης από Α/Φ αγγίζει τα 1.500€ χωρίς να συνυπολογίζεται ο απαιτούμενος χρόνος προετοιμασίας, διαδικασίας ανόδου Α/Φ, ρίψεως, απρόβλεπτα γεγονότα ακύρωσης κλπ).

Σε ολόκληρο τον πλανήτη υπάρχουν 229 αεροσήραγγες – wind tunnels (έτος αναφοράς 2018)!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

John Crossingham, Bobbie Kalman, «Extreme Sports», Crabtree Publishing/New York,2004
Jim Hildyard, «Extreme Sports», Heinnemann Publications, Oxford, 2002
Jim Pipe, «Extreme Sports», Evans brothers limited, London, 2011
United States Parachute Association «Skydiver’s Information Manual 2016-2017»,Virginia, Νοέμβριος 2015
Empuriabrava, «Accelerated Free Fall Course Manual», Sector Aeroclub, 2006
Charles Shea-Simonds, «The Compete Sport Parachuting Guide», Στρατηγικές Εκδόσεις,Αθήνα, 1986
Τυπογραφείο Ε.Σ «Η ιστορία της Σχολής Αλεξιπτωτιστών», Αθήνα, 2005
Erik Johnson, «Understanding the Skydive», Lamplighter Press, New York, 2002
Ελληνική Αεραθλητική Ομοσπονδία «Κανονισμός Αλεξιπτωτισμού ΕΛ.Α.Ο», Αθήνα,2013.
Κοκότη & Κυπραίος, « Εργασία – Έρευνα», Σπάρτη, 2004

ΙΣΤΟΓΡΑΦΙΑ

McWilliams Paul (2015) The Different types of Skydiving and Parachuting.
Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2016 από https://awecom/different-types-ofskydiving-parachuting
FAI (2016). Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2016 από: http://www.fai.org/fai-worldair-games/sports-a-disciplines
Ελληνική Αεραθλητική Ομοσπονδία (2016). Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου από:
http://www.elao.gr/web/index.html
http://www.extremetech.com (Ανακτήθηκε 29/3/2016)
http://www.skydiveempuriabrava.com (Ανακτήθηκε 29/3/2016)
https://www.indoor-skydiving.com (Ανακτήθηκε 29/3/2016)
https://www.indoorskydivingsource.com/tunnels (Ανακτήθηκε 12/7/2018)