Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων

Η Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων, γνωστή και ως «Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία» γιορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Οκτωβρίου. Καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1990, για να ευαισθητοποιήσει και να επισημάνει τα προβλήματα της τρίτης ηλικίας αλλά και ως φόρος τιμής στους ηλικιωμένους.

Ένα χρόνο αργότερα όρισε πέντε βασικές αρχές για τους ηλικιωμένους, οι οποίες στοχεύουν στο να διασφαλίσουν ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην τρίτη ηλικία από όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου. Αυτές οι αρχές είναι:

η ανεξαρτησία,
η ενεργός συμμετοχή των ηλικιωμένων στα κοινά,
η δυνατότητα εκπλήρωσης των προσωπικών στόχων,
η φροντίδα και
η αξιοπρέπεια.

Στόχος του εορτασμού της ημέρας των ηλικιωμένων είναι η αναγνώριση των ατόμων της τρίτης ηλικίας στη συμβολή τους στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, εφόσον σήμερα οι ηλικιωμένοι παίζουν σημαντικό ρόλο, μέσα από εθελοντικές ενέργειες μεταδίδοντας εμπειρίες και γνώσεις στα παιδιά τους.

Κυρίως σήμερα, στην εποχή του Covid-19, οι ηλικιωμένοι είναι η πρώτη ευπαθής ομάδα που πλήττεται και μάλιστα είναι οι άνθρωποι εκείνοι που μπορεί να πάσχουν από άνοια και να μην καταλαβαίνουν τι ακριβώς συμβαίνει! Τα ηλικιωμένα άτομα όχι μόνο διατρέχουν υψηλό κίνδυνο σοβαρής ασθένειας και θνησιμότητας, αλλά επίσης στιγματίζονται μέσω κακοποιητικής γλώσσας τόσο στα συμβατικά όσο και στα κοινωνικά μέσα.

γήρας, γηρατειά, γέρος, γριά, παππούδες, παππούς, γιαγιά, ηλικιωμένος, ηλικιωμένοι, ηλικιωμένη, ημέρα γέρων, Τρίτη ηλικία, κατάθλιψη και γηρατειά, — Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων – Μαρίνα Μόσχα

Ας μην ξεχνάμε την βοήθεια στη περίοδο της οικονομικής κρίσης, όπου αρκετά ζευγάρια επέστρεψαν στην “πατρική” εστία των γονιών τους για να μπορέσουν να φροντίσουν την οικογένειά τους. Οι ηλικιωμένοι γονείς είναι αυτοί που ανοίγουν την αγκαλιά τους και προσπαθούν να συμπαρασταθούν με όποιους τρόπους μπορούν (οικονομικά, φροντίδα και φύλαξη στα εγγόνια, …), ακόμα και με την αυξανόμενη συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας.

Σύμφωνα με τον Ο.Η.Ε. αλλά και τον Π.Ο.Υ., σύγχρονες μελέτες έδειξαν ότι ο μέσος χρόνος που διαθέτει ένα ηλικιωμένο άτομο σε λεπτά για να φροντίσει κάποιον συγγενή που έχει την ανάγκη του, κυμαίνεται από 201 λεπτά στις ηλικίες 65-74 ετών έως 318 λεπτά στις ηλικίες 75 ετών και άνω. Αντίθετα, οι νεότεροι άνθρωποι αφιερώνουν μόλις 50 λεπτά για να φροντίσουν κάποιον που τους έχει ανάγκη, καθώς δεν μπορούν να διαθέσουν περισσότερο χρόνο. Βλέπουμε λοιπόν πόσο σημαντική είναι η συμβολή των ηλικιωμένων ατόμων στη σύγχρονη κοινωνία. Για να εξασφαλισθεί όμως χρειάζεται ένα ικανοποιητικό επίπεδο υγείας και μια καλή ποιότητα ζωής για τα άτομα της τρίτης ηλικίας, τονίζουν οι δύο διεθνείς οργανισμοί.
Σύμφωνα με τα κριτήρια του Ο.Η.Ε. και του Π.Ο.Υ., όταν το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 χρόνων μιας χώρας είναι άνω του 7%, χαρακτηρίζεται ως γερασμένη.
Στην χώρα μας η οποία θεωρείται χώρα γερασμένου πληθυσμού, ο πληθυσμός από 0 – 14 ετών φτάνει μόλις το 14%, που σημαίνει ότι μελλοντικά θα μειωθεί σημαντικά ο πληθυσμός μας καθώς γερνάμε σαν χώρα και δεν αυξάνονται οι γεννήσεις. Το ποσοστό των ηλικιωμένων ατόμων ενώ βρισκόταν στο 17,2% αναμένεται να φτάσει το 2020 στο 24% ενώ το 2030 στο 30%.
Μάλιστα, η Ελλάδα και η Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων (9‰) στην ΕΕ, μετά τη Γερμανία (8,4‰) και την Πορτογαλία (8,5‰).
Σήμερα η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε γηράσκοντα πληθυσμό με ποσοστό αύξησης 21,4% μεταξύ των ετών 2001-2006, έναντι 17,2% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Έτος ενεργού γήρανσης 2012 (COM (210) 462/06.09.2010) και με βάση στοιχεία και προβλέψεις της Eurostat, υπολογίζεται ότι ενώ σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιστοιχούν 4 άτομα σε παραγωγική ηλικία (15-64 ετών) ανά 1 συνταξιούχο άνω των 65 ετών, το 2060 θα υπάρχουν μόνο 2 άτομα για κάθε 1 συνταξιούχο.
Το 2000 ζούσαν σε όλο τον πλανήτη 600.000.000 άνθρωποι ηλικίας άνω των 60 ετών. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2025, ο αριθμός αυτός θα έχει φτάσει το 1,2 δισεκατομμύρια, ενώ το 2050 θα έχει ξεπεράσει τα 2 δισεκατομμύρια.
Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία αναφέρει ότι ο πληθυσμός ηλικίας άνω των 60 ετών ξεπερνούσε το 2004 τα 2.547.000 άτομα, με τις γυναίκες να είναι περισσότερες από τους άνδρες.

Ο λόγος της αύξησης του ποσοστού οφείλεται από την μία στην ολοένα και μεγαλύτερη υπογεννητικότητα, ενώ από την άλλη, στην δημογραφική γήρανση του πληθυσμού καθώς η πρόοδος της ιατρικής στη φροντίδα των ηλικιωμένων ατόμων με χρόνιες παθήσεις αυξάνει το προσδόκιμο όριο ζωής. Σημαντικό είναι όμως όχι μόνο να αυξάνεται η διάρκεια ζωής ενός ανθρώπου αλλά το να μπορεί να έχει και ποιότητα ζωής. Η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία, υποστηρίζει μάλιστα ότι η χώρα μας είναι απροετοίμαστη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις αυτές και αποτελεί «φτωχό συγγενή μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ: Σύμφωνα με μια νέα έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) σχεδόν οι μισοί άνθρωποι που έχουν υπερβεί την ηλικία συνταξιοδότησης σε διεθνές επίπεδο δεν παίρνουν σύνταξη και για το 52% που παίρνει μια σύνταξη, η προστασία που απολαμβάνει είναι ανεπαρκής. Στην Ευρώπη, η μείωση των κοινωνικών επιδομάτων και των συντάξεων στο πλαίσιο της πολιτικής δημοσιονομικής προσαρμογής και περικοπής των δημοσίων δαπανών «έχει συμβάλει στην αύξηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού», όπως τονίζεται στην έκθεση.

Σήμερα δυστυχώς στην χώρα μας λόγω των περικοπών στις συντάξεις μέσα από την οικονομική κρίση, η τρίτη ηλικία πλήττεται περισσότερο με την μείωση των συντάξεων, με τις περικοπές των ασφαλιστικών παροχών των κρατικών ταμείων, με τις περικοπές στα φάρμακα και στις κοινωνικές υπηρεσίες. Είναι άδικο για αυτούς τους ανθρώπους που στήριξαν τη χώρα μας τα προηγούμενα χρόνια να μην μπορούν να ζήσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους με αξιοπρέπεια, αυτονομία και με μία καλή ποιότητα ζωής!

Κάντε το τεστ του Αλτσχάιμερ

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ένα τεστ, το οποίο μπορεί να διευκολύνει τον εντοπισμό πρώιμων συμπτωμάτων του Αλτσχάιμερ και να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισής του.

Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων: Η Ελλάδα γηράσκει & νοσεί

Τα στατιστικά στοιχεία και οι προοπτικές μελέτες για την εξέλιξη του πληθυσμού της Ελλάδας είναι δυσοίωνα και απολύτως απογοητευτικά, καθώς η χώρα μας γηράσκει και οι ηλικιωμένοι αυξάνονται με μαθηματική ακρίβεια.

Ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται σε απόλυτους αριθμούς ετησίως συνεχώς από το 2011, οπότε και για πρώτη φορά ο αριθμός των γεννήσεων και των μεταναστευτικών ροών προς τη χώρα υπολείπεται του αριθμού των θανάτων και της μετανάστευσης Ελλήνων στο εξωτερικό.

Η υπογεννητικότητα είναι χρόνιο πρόβλημα για την πατρίδα μας. Ο μέσος όρος ολικής γονιμότητας, δηλαδή παιδιών ανά ζεύγος, είναι 1,30, σταθερός τα τελευταία χρόνια, όταν ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 1,49. Επισημαίνεται ότι για να διατηρηθεί σταθερός ο πληθυσμός πρέπει ο δείκτης γονιμότητας να είναι πάνω από 2,1.

Η Ελλάδα και η Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων (9‰) στην Ε.Ε., μετά τη Γερμανία (8,4‰) και την Πορτογαλία (8,5‰). Σαν αποτέλεσμα της υπογεννητικότητας και της γήρανσης του πληθυσμού αλλά και του αρνητικού ισοζυγίου μετανάστευσης, υπολογίζεται ότι θα έχουμε μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας από τα 11 εκατομμύρια το 2013 στα 8,3 έως 10 εκατομμύρια το 2050. Η ελάττωση του πληθυσμού θα κυμανθεί από 800 χιλιάδες μέχρι 2,5 εκατομμύρια άτομα.

Ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (από 3 μέχρι 17 ετών) θα μειωθεί από 1,6 εκατομμύρια σήμερα σε 1,4 εκατομμύρια (αισιόδοξο σενάριο) έως 1 εκατομμύριο (απαισιόδοξο σενάριο) το 2050. Εξάλλου, υπολογίζεται ότι το 2020 ένα στα 7 παιδιά που γεννιούνται θα έχουν έναν τουλάχιστον αλλοδαπό γονιό.

Μετά το 2050 πολλοί θα είναι οι 65άρηδες

Με βάση τις εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών για την προοπτική εξέλιξης του παγκόσμιου πληθυσμού από το 2010 μέχρι το 2050, προβλέπεται αύξηση 188% για τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, 351% για τα άτομα ηλικίας άνω των 85 ετών και 1004% για τα άτομα που ξεπερνούν τα 100 χρόνια. Αυτές οι εντυπωσιακές αυξήσεις των ατόμων της τρίτης ηλικίας βρίσκονται σε αντιδιαστολή με μία αύξηση μόλις 22% του γενικού πληθυσμού ηλικίας από 0-64 ετών για το ίδιο χρονικό διάστημα.

Ο εν δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός (δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20-69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν) θα μειωθεί από 7 εκατομμύρια το 2015 σε 4,8-5,5 εκατομμύρια το 2050. Ο πραγματικός οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί από 4,7 εκατομμύρια το 2015 σε 3-3,7 εκατομμύρια.

Τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών αντιπροσωπεύουν σήμερα στη χώρα μας ποσοστό πάνω από το 20,7% του πληθυσμού και σύμφωνα με τις προβλέψεις το 2030 θα είναι περίπου το 30% του πληθυσμού ενώ το 2050 θα πλησιάσουν το 1/3 του πληθυσμού! Αντίθετα, το αντίστοιχο ποσοστό των ατόμων ηλικίας 0-14 ετών είναι σήμερα περίπου 14% και αναμένεται να υποχωρήσει το 2050 στο 10-12%. Αντίστοιχα, η μέση ηλικία, που ήταν 26 έτη το 1951 και που είναι 44 έτη σήμερα, αναμένεται να αυξηθεί και να αγγίξει τα 50 έτη. Αυτή η δημογραφική γήρανση -κοινή σε όλες τις δυτικού τύπου χώρες- προκαλεί πολλά προβλήματα ιατρικά, κοινωνικά, οικογενειακά, οικονομικά, ασφαλιστικά, κ.ά. που θα προσλάβουν εκρηκτικές διαστάσεις στις προσεχείς δεκαετίες.

Σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Έτος ενεργού γήρανσης 2012 (COM (210) 462/06.09.2010) και με βάση στοιχεία και προβλέψεις της Eurostat, υπολογίζεται ότι ενώ σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιστοιχούν 4 άτομα σε παραγωγική ηλικία (15-64 ετών) ανά 1 συνταξιούχο άνω των 65 ετών, το 2060 θα υπάρχουν μόνο 2 άτομα για κάθε 1 συνταξιούχο, αναλογία που αποτελεί τη δυσάρεστη πραγματικότητα για την πατρίδα μας σήμερα! Το πρόβλημα αυτό είναι γενικό για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και θα προκαλέσει μεγάλα προβλήματα βιωσιμότητας στα ασφαλιστικά συστήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, η μέση ηλικία συνταξιοδότησης στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι θα αυξηθεί από τα 61 έτη το 2013 στα 64,9 έτη το 2020, τα 65,9 έτη το 2030 και τα 67,5 έτη το 2060 για τους άνδρες και αντίστοιχα για τις γυναίκες τα 61,2, 64,8, 65,5 και 67,1 έτη.

Η Ελλάδα γηράσκει

Η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε γηράσκοντα πληθυσμό (ποσοστό αύξησης 21,4%) έναντι μέσου όρου της Ε.Ε. 17,2%. Συγκεκριμένα, οι έξι πρώτες χώρες σε παγκόσμια κλίμακα που γηράσκουν ταχύτατα είναι κατά σειρά η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ελλάδα και η Ιταλία. Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας το 2050 θα υπάρχουν 3 εκατομμύρια Έλληνες ηλικίας άνω των 60 ετών.

Εξάλλου, δεδομένα από την ετήσια έκθεση της διεθνούς οργάνωσης Help Age International του 2015 για την ποιότητα της ζωής των ηλικιωμένων χαρακτηρίζει την Ελλάδα ως μια από τις χειρότερες χώρες για να ζουν οι πολίτες άνω των 60 ετώνκαι κατατάσσει τη χώρα μας στην 79η θέση μεταξύ 96 χωρών, όσον αφορά στην κοινωνικο-οικονομική ευημερία, κάτω από τη Βενεζουέλα και τη Νότια Αφρική!

Παρόλα αυτά όμως, σύμφωνα με την ίδια οργάνωση το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων ηλικίας 60 ετών είναι 24 έτη και το προσδόκιμο ζωής με καλή υγεία τα 17,4 έτη, πολύ κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το προσδόκιμο ζωής χωρίς χρόνια νοσηρότητα στην ηλικία των 65 ετών, το 2011 ήταν 8,0 έτη για τους άνδρες και 7,7 έτη για τις γυναίκες, παρουσιάζοντας μείωση από το έτος 2005 κατά -0,6 έτη και -1,1 έτη, για άνδρες και γυναίκες, αντίστοιχα.

Υγεία και τρίτη ηλικία

Όπως αναφέρει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας, Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός, Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ, συνέπεια της βαθμιαίας γήρανσης του πληθυσμού είναι η αύξηση των ποσοστών των νόσων φθοράς όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, η καχεξία, η άνοια και άλλες διαταραχές της μνήμης, η οστεοπόρωση και βέβαια η μεγάλη μάστιγα του καρκίνου.

Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, αν και αποτελούν περίπου το 20,7% του πληθυσμού, καταναλώνουν δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό των κρατικών πόρων για την Υγεία.
Κάθε 5 χρόνια προστίθενται στην προχωρημένη ηλικία πάνω από 100.000 άτομα.
Από τους ηλικιωμένους ασθενείς που νοσηλεύονται σε γενικά νοσοκομεία το 40% είναι χειρουργικοί ασθενείς.
Τα άτομα άνω των 70 ετών, ενώ αποτελούν το 10% του πληθυσμού, απασχολούν το 50% των νοσοκομειακών κλινών και ειδικότερα το 25% των κλινών για οξέα περιστατικά.
Οι υπερήλικες καλύπτουν το 25% των συνολικών ημερών νοσηλείας στα νοσοκομεία.
Συννοσηρότητα: Το 70% των υπερηλίκων έχουν περισσότερες της μιας συνοδούς νόσους.
Πολυφαρμακία: Το 25% των υπερηλίκων παίρνουν περισσότερα από 5 φάρμακα.

Πηγή: http://www.onmed.gr

Σε έρευνα σε 16 χώρες όπου συμπεριλαμβάνεται και η χώρα μας σύμφωνα με τον δείκτη Help Age International’s Global AgeWatch, που μετράει την κοινωνική και οικονομική κατάσταση ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών, βρέθηκε ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις για να ζει κανείς. Πρώτη και καλύτερη χώρα για να ζει ένας ηλικιωμένος είναι η Νορβηγία, ακολουθεί η Σουηδία, η Ελβετία, ο Καναδάς και η Γερμανία. Η Αυστραλία, η δυτική Ευρώπη και η βόρεια Αμερική είναι ψηλά επίσης στην κατάταξη. Ακόμη και χώρες της Λατινικής Αμερικής όπως το Μεξικό και το Περού έχουν ανέβει στην κατάταξη για την κοινωνική πολιτική για τους ηλικιωμένους που ανήκουν στα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα. Τελευταία χώρα έρχεται το Αφγανιστάν.

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 73η θέση, την χαμηλότερη στην Ευρώπη, όπου μέσα σε έναν χρόνο κατρακύλησε 15 θέσεις. Μάλιστα αναφέρεται στην έκθεση ότι υπάρχει μεγάλη πτώση από το 2013 όπου η θέση της χώρας ήταν η 58η.

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 22η θέση στον τομέα της υγείας. Κατατάσσεται επίσης υψηλά στον τομέα της ασφάλειας εισοδήματος (28) με ένα σχετικά υψηλό ποσοστό πρόνοιας για την περιοχή, παρά το χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ

Οι 10 πρώτες χώρες με τις καλύτερες συνθήκες ζωής για την τρίτη ηλικία