Καλοκαίρι: η εποχή του χρόνου που ταυτίζεται με την ανεμελιά, την διασκέδαση, την χαλάρωση και την ξεκούραση. Το μυαλό μας ταξιδεύει κάνοντας τις βουτιές του στα γαλανά νερά της πατρίδας μας, στα ταβερνάκια με τις θαλασσινές τους ποικιλίες και τους ουζομεζέδες, στο Αυγουστιάτικο φεγγάρι και τις καυτές νύχτες…

Τώρα μάλιστα που ο χρόνος είναι άπλετος, ερχόμαστε πιο κοντά με φίλους, ταξιδεύουμε με τα αγαπημένα μας πρόσωπα σε καινούργια μέρη, αλλάζουμε την καθημερινότητα, σπάμε τη ρουτίνα.

Μια εποχή που θεωρείται ίσως η πιο ερωτική όλου του χρόνου, μια εποχή που αφήνουμε πίσω τις υποχρεώσεις της καθημερινότητας, τις ανησυχίες και τα προβλήματά μας, σαν να πρόκειται η καλοκαιρινή ζέστη και τα καλοκαιρινά μελτέμια να πάρουν όλα τα “κακά” μακριά μας. Ναι, για τους περισσότερους ισχύει αυτό. Όχι όμως για όλους!

Υπάρχει μία μερίδα ανθρώπων που τρομάζει από την καλοκαιρινή προσδοκία της ανανέωσης και του “είναι καλοκαίρι, διακοπές, πρέπει να περάσω καλά!”. Αισθάνονται την κοινωνική πίεση για την καλοπέραση, κάτι ανάλογο και με τις διακοπές των “λαμπερών και πολύχρωμων” Χριστουγέννων που όλοι πρέπει να είναι χαρούμενοι και ευτυχισμένοι. Θα αναρωτηθείτε “Μα πως μπορεί να συμβαίνει αυτό; Κατάθλιψη μέσα στο καλοκαίρι;” Και όμως υπάρχουν αρκετοί λόγοι για την ύπαρξή της.

Μην ξεχνάμε ότι το καλοκαίρι βιώνουμε όλοι σχεδόν την ανατροπή του προγράμματός μας. Από τις πρώτες κιόλας μέρες του σχεδιάζουμε τι θα κάνουμε, που θα πάμε, με ποιους… Πολύ συχνά λέμε και ακούμε γύρω μας “από Σεπτέμβρη θα κάνω αυτό ή εκείνο…” σαν να σταματάει ο χρόνος. Βγαίνουμε από την σταθερότητα ενός προγράμματος που σε κάποιους όσο και να ακούγεται παράξενο, αποτελεί την πηγή της ασφάλειάς τους. Αυξάνεται το στρες, ανατρέπονται οι ισορροπίες. Για παράδειγμα τα παιδιά δεν έχουν πια σχολείο, βρίσκονται όλο το εικοσιτετράωρο στο σπίτι, ο γονιός αναρωτιέται πως θα τα βγάλει πέρα, όταν μάλιστα εργάζεται πρέπει να βρει και που θα τα αφήσει, μεγαλώνει το άγχος και η πίεση που αισθάνεται. Άλλο παράδειγμα, οι φοιτητές που επιστρέφουν στο πατρικό, από τη μία η χαρά είναι μεγάλη για το γονιό που ξαναβλέπει το παιδί του που τόσο του έλειψε με την απουσία του από το σπίτι, από την άλλη όμως το παιδί ζητάει και ζητάει και ζητάει… Φανταστείτε ή ίσως βιώνετε και εσείς αυτό τον διάχυτο εκνευρισμό.

Βγαίνουμε έξω περισσότερο, ποιος μπορεί να κλειστεί σπίτι του, όταν νιώθει ότι η μέρα έχει μεγαλώσει, όταν η καλοκαιρινή διάθεση για εξωστρέφεια φτάνει στα ύψη; Κοιμόμαστε λιγότερο, ξενυχτάμε περισσότερο, η διατροφή μας και αυτή αλλάζει, ποιος άλλωστε μπορεί να φάει τις χειμωνιάτικες ποσότητες και τα βαριά φαγητά; Ξοδεύουμε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μας κάνοντας σχέδια, ξοδεύουμε και τα χρήματά μας όμως μαζί, που τώρα στην εποχή της οικονομικής κρίσης είναι πιο πολύτιμα από άλλες εποχές. Άλλη μία αιτία που έχει προστεθεί στην αιτιογένεση της καλοκαιρινής κατάθλιψης. Θα μου πείτε γιατί όλο το χειμώνα που μάλιστα είχαμε και τα έξοδα της θέρμανσης δεν ήταν το ίδιο; Πράγματι, οι περισσότεροι άνθρωποι όμως περιμένουν ότι το καλοκαίρι μπορεί να λειτουργήσει ως από μηχανής Θεός και θα ξεχάσουν τα προβλήματά τους. Η οικονομική κρίση στη χώρα μας όμως δεν το επιτρέπει, αφού έχει μεγαλώσει την οικονομική ανασφάλεια και σε πολλούς και την οικονομική ανέχεια. Αρκετοί είναι οι άνθρωποι που δεν μπορούν σήμερα να πάνε ή αναγκάζονται να κάνουν ολιγοήμερες διακοπές, αλλάζοντας τις συνήθειές τους και την επαναφόρτιση της μπαταρίας τους, με αποτέλεσμα να χάνουν τη διάθεσή τους, να αγχώνονται και να πιέζονται ακόμα περισσότερο για τα επιπλέον έξοδα σε σχέση με τα μειωμένα έσοδα. Το καλοκαίρι είναι μία πολυέξοδη εποχή. Μην ξεχνάμε και τους άνεργους! Αυτούς που μέχρι πέρυσι ή πρόπερσι είχαν τις δουλειές τους και τον οικογενειακό τους προγραμματισμό.

Άλλη αιτία καλοκαιρινής κατάθλιψης είναι η ζέστη. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν την αγαπούν, που δυσφορούν και υποφέρουν από πονοκεφάλους, ζαλάδες, αδυναμία, φωτοευαισθησία, προβλήματα αρτηριακής πίεσης, αλλεργίες, κτλ. Μάλιστα, όταν έχουν μάθει να εκτονώνουν μεγάλο μέρος του καθημερινού άγχους και πίεσης μέσω της γυμναστικής, αισθάνονται ότι εγκλωβίζονται, ότι δεν υπάρχει τρόπος εκτόνωσης σωματικής και ψυχικής, με αποτέλεσμα να “κρύβονται” μέσα στο σπίτι και να γίνονται μαλθακοί και οκνηροί, αποφεύγοντας διάφορες καθημερινές δραστηριότητες..

Η εικόνα σώματος. Με το θερμόμετρο να ανεβαίνει, ντυνόμαστε με πιο ελαφριά ρούχα, που κάθε άλλο παρά κρύβουν το σώμα μας. Αρκετοί είναι οι άνθρωποι που δεν νιώθουν καθόλου καλά με την εικόνα του σώματός τους και σκέφτονται πως θα βγουν στην παραλία με μαγιό, ντρέπονται, ενώ συχνά αποφεύγουν να βρεθούν σε κοινωνικές συγκεντρώσεις κυρίως όταν οι συναντήσεις γίνονται στην θάλασσα, όπου αισθάνονται την απειλή της σωματικής τους έκθεσης και τα δυσάρεστα συναισθήματα να γιγαντώνονται.

Όπως έχει φανεί από έρευνες, περίπου 10% των ανθρώπων πάσχουν από το  Σύνδρομο Εποχικής Κατάθλιψης.

Τα συμπτώματά της φαίνεται να πυροδοτούνται στην αρχή του καλοκαιριού. Μάλιστα, σε θερμές χώρες με παρατεταμένο καλοκαίρι, παρουσιάζεται πιο έντονα. Οι αιτίες είναι η ρουτίνα, που την χαλάει το καλοκαίρι και που όσο παράδοξο και αν ακούγεται βοηθά στην καταπολέμηση των συμπτωμάτων, δίνοντας την ευκαιρία στη θλίψη να επανέλθει στους ανθρώπους που έχουν ψυχολογικά προβλήματα ή κατάθλιψη, οι αλλαγές στις συνήθειές μας, που για πολλούς προκαλούν άγχος και όπως γνωρίζουμε το άγχος με τη σειρά του σχετίζεται με την κατάθλιψη, οι υψηλές προσδοκίες για τις διακοπές μας, όπου επιβάλλεται το να περάσουμε καλά στις διακοπές χωρίς όμως να είναι και ρεαλιστικό…

Πώς μπορούμε να νιώσουμε καλύτερα;

• Οι καλοκαιρινές δραστηριότητες συνήθως μας κρατούν ξύπνιους μέχρι αργά, βγαίνουμε, συναντάμε φίλους, ξενυχτάμε. Η έλλειψη ύπνου ενεργοποιεί την κατάθλιψη.
• Αφιερώστε χρόνο στον ύπνο σας, μην τον υποτιμάτε.
• Μην αγχώνεστε και μην ανησυχείτε τόσο πολύ για την εμφάνισή σας στην παραλία.
• Ακολουθείστε μία πιο ελαφριά διατροφή ώστε να χάσετε περιττό βάρος, χωρίς όμως ακρότητες με δίαιτες και υπερβολική άσκηση. Άλλωστε ότι δεν κάνατε όλο τον χρόνο δεν θα το πετύχετε ξαφνικά σε έναν με δύο μήνες.
• Η άσκηση σε λογικά πλαίσια βοηθάει στην καταπολέμηση της κατάθλιψης και σας κάνει να νιώθετε ευεξία.

Αν παρόλα αυτά νιώθετε άσχημα, σκεφτείτε τι μπορεί να ευθύνεται: δεν είστε υποχρεωμένοι να πιέζετε τον εαυτό σας να νιώθει τον ενθουσιασμό του καλοκαιριού, ούτε να είστε χαρούμενοι επειδή είναι όλοι οι άλλοι. Κάντε αυτό που σας αρέσει και σας ικανοποιεί πραγματικά.

Τέλος, αν εξακολουθείτε και νιώθετε καταθλιπτικά συναισθήματα, ίσως η βοήθεια ενός ειδικού θα μπορέσει να σας βοηθήσει…

Μαρίνα Μόσχα