«Είμαι ανασφαλής…, δεν έχω αυτοπεποίθηση…, αμφιβάλλω για τον εαυτό μου…, δεν θα τα καταφέρω…, φοβάμαι οτι θα αποτύχω…» Ποιος δεν έχει νιώσει αμφιβολίες για τον εαυτό του;

Όλοι μας περνάμε στιγμές προσωπικής αμφιβολίας κατά καιρούς, ερχόμαστε αντιμέτωποι με ανασφάλειες, χαμηλή αυτοεκτίμηση, φτωχή αυτοπεποίθηση, όσο αδύναμοι ή …δυνατοί και να νιώθουμε! Το θέμα είναι να μην αρνούμαστε τις αδυναμίες μας αυτές αλλά να τις αγκαλιάσουμε.

Η χαμηλή αυτοπεποίθηση δεν σημαίνει απαραίτητα και φθίνουσα ψυχική υγεία. Ούτε σημαίνει πως θα χαλάσει τα όνειρά μας, ούτε είναι πρόδρομος αποτυχίας. Σημασία έχει να αντιληφθούμε ότι αν και πολλές θα είναι οι φορές που θα αμφιβάλλουμε για τον εαυτό μας, το «τι» θα κάνουμε τελικά και «πώς» θα αντιμετωπίσουμε μία κατάσταση, κάνει τη διαφορά ανάμεσα στην ενεργητικότητα και την ψυχική μας υγεία.

Πως θα αντιμετωπίσω τις αμφιβολίες για τον εαυτό μου;

Το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα για την εποικοδομητική αντιμετώπιση της αυτο-αμφιβολίας συνεπάγεται αναγνώριση. Εάν αναγνωρίσω ότι αυτό που αισθάνομαι είναι επίσης αμφίβολο, τότε μπορώ να αρχίσω να κάνω προληπτικά βήματα για να το ξεπεράσω. Και φυσικά, δεν σημαίνει πως ότι κάνουν οι άλλοι για να αντιμετωπίσουν τις δικές τους αυτό-αμφιβολίες θα ταιριάξουν και σε εμένα. Μην ξεχνάμε πως ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, έχει διαφορετικά βιώματα και κουβαλάει διαφορετικές εμπειρίες ζωής. Ας πάρουμε όμως μερικές ιδέες μέσα από γενικές συμβουλές για να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που φέρνει η χαμηλή αυτοπεποίθηση που μας βάζει στη διαδικασία να αμφιβάλλουμε για τον εαυτό μας και τις ικανότητες ή/και δεξιότητές του.

1. Αποφεύγω την άρνηση: Όσο περισσότερο προσπαθώ να διώξω ή και να «κουκουλώσω» συναισθήματα που με κάνουν και νιώθω αμήχανα ή δυσάρεστα, το μόνο σίγουρο είναι πως τα κάνω εντονότερα. Δεν έχει νόημα λοιπόν να αρνούμαι ότι νιώθω αλλά αντίθετα, να αναγνωρίσω τι μου συμβαίνει, να αναγνωρίσω ότι αμφιβάλλω για τον εαυτό μου είτε συνολικά, είτε ως προς συγκεκριμένες δεξιότητες ή ικανότητες. Αυτό άλλωστε είναι και το πρώτο βήμα αντιμετώπισης, η αναγνώριση.
2. Αναγνωρίζω μέχρι που …φτάνει η αυτοπεποίθησή μου: Μπορεί να αμφιβάλλω για τον εαυτό μου, δεν μπορεί όμως να τα κάνω όλα …λάθος ή στραβά! Όταν λοιπόν αποδεχτώ ότι η αυτοπεποίθησή μου δεν είναι πάντα χαμηλή ή ότι σε κάποια θέματα νιώθω πιο καλά και σε κάποια άλλα όχι τόσο, αυτόματα βλέπω πιο καθαρά και έρχομαι σε πιο φυσιολογικά πλαίσια, εφόσον αποφεύγω τη γενίκευση.
3. Δεν επαφίεμαι στην δυσάρεστη αίσθηση: Δεν αφήνομαι να παρασυρθώ από τα δυσφορικά συναισθήματα που σπέρνει η αμφιβολία για τον εαυτό μου. Μπορεί να φαίνεται δύσκολο και να κατακλύζομαι και πάλι από αυτό-αμφιβολίες, εάν όμως αφεθώ σε αυτές, τότε παραιτούμαι και δεν διεκδικώ κάτι που αξίζει. Αποτέλεσμα, οι στόχοι μου να γλιστρούν μακριά και εγώ να απογοητεύομαι, να θλίβομαι και να υποβιβάζω ακόμα περισσότερο τον εαυτό μου και την αυταξία μου, ρίχνοντας ακόμα περισσότερο την αυτοπεποίθησή μου και την εμπιστοσύνη στον εαυτό μου.
4. Αποδυναμώνω τον εσωτερικό κριτή: Δυστυχώς, αυτός ο εσωτερικός κριτής που συνήθως είναι και πολύ αυστηρός αυξάνει τις αυτό-αμφιβολίες μου και με κάνει να νιώθω ακόμα πιο ανασφαλής, ρίχνοντας ακόμα περισσότερο την αυτοεκτίμησή μου. Έτσι, το μόνο σίγουρο είναι πως θα αποτύχω ή δεν θα καταφέρω να ανταποκριθώ σε ότι έχω μπροστά μου. Κάποιοι μάλιστα, ονομάζουν ένστικτο την αυστηρή αυτή φωνή, ένστικτο που τους προειδοποιεί για την μελλοντική αποτυχία, άρα θα πρέπει να αποφύγουν την συγκεκριμένη κατάσταση. Και όμως, δεν έχει να κάνει με το ένστικτο αλλά με την έντονη κριτική διάθεση, την αυστηρή αυτή εσωτερική φωνούλα που μέσα της κρύβει έντονη ανασφάλεια και φόβο αποτυχίας. Ας δοκιμάσω λοιπόν καλύτερα και ας αποτύχω σε κάτι από το να μην δοκιμάσω καθόλου, που έτσι έχω σίγουρη την …αποτυχία!
5. Υπενθυμίζω στον εαυτό μου προηγούμενες επιτυχίες: Δεν είναι η πρώτη φορά ασφαλώς που αμφιβάλλω για τον εαυτό μου, το έχω κάνει και στο παρελθόν. Ας θυμηθώ λοιπόν παρόμοιες καταστάσεις που και πάλι αμφέβαλλα αλλά κατάφερα και πέτυχα τους στόχους μου, βρίσκοντας λύσεις και ακολουθώντας τεχνικές που λειτούργησαν τότε και ίσως λειτουργήσουν και πάλι με κάποιες τροποποιήσεις. Υπενθυμίζοντας στον εαυτό μου παρελθοντικές επιτυχίες σε παρόμοιες καταστάσεις βλέπω πιο καθαρά την αυτό-υποτίμησή μου ενώ ταυτόχρονα μου δίνω τη δύναμη που χρειάζομαι για να πάω παρακάτω.
6. Παρατηρώ τι μου αυξάνει την αυτοπεποίθηση: Δεν μπορεί, κάτι θα υπάρχει που θα με κάνει να νιώσω μεγαλύτερη σιγουριά με τον εαυτό μου. Ίσως χρειάζεται να επικεντρωθώ για λίγο σε εμένα και να δω τι κρύβεται πίσω από τις αυτοαμφιβολίες αλλά και τι μου τις διώχνει μακριά… Όσο αυξάνεται η επίγνωση προς τον εαυτό, όσο αυξάνεται η αυτογνωσία μου, τόσο περισσότερο αντιλαμβάνομαι πως το μεγαλύτερο κομμάτι στηρίζεται σε έναν φανταστικό φόβο-μία φοβία δηλαδή-και όχι στην πραγματικότητα.
7. Ας το δω ως ευκαιρία ανάπτυξης: Τι θα μπορούσε να με κρατάει πίσω; Ας προσπαθήσω να δω πέρα ​​από τους φόβους μου και ας αντιμετωπίσω τις αυτό-αμφιβολίες ως ευκαιρία να αναπτυχθώ. Συνήθως όταν αμφιβάλλω για κάτι, από κάπου παίρνω αυτό το σήμα: για παράδειγμα μπορεί να μην έχω προετοιμαστεί κατάλληλα για τη δουλειά μου, να μην έχω διαβάσει αρκετά για τις εξετάσεις μου… Να νιώθω έτσι δηλαδή ως σημάδι ότι δεν έχω κάνει την κατάλληλη προετοιμασία ενώ θα μπορούσα. Γεγονός που σημαίνει απλά, πως χρειάζεται να οργανωθώ καλύτερα.
8. Δεν με νοιάζει τι σκέφτονται οι άλλοι: Ο καθένας μπορεί να σκέφτεται ότι θέλει και να αντιδρά με τον τρόπο που του ταιριάζει. Δεν σημαίνει όμως πως και εγώ πρέπει να λειτουργώ με τον τρόπο των άλλων αν δεν μου ταιριάζει! Ούτε και να συμφωνώ πάντα με τους άλλους! Ο καθένας μας διαμορφώνει τους δικούς του παραγωγικούς τρόπους για να πετύχει τους στόχους του! Άλλο να με νοιάζει η γνώμη των τρίτων – σε ένα λογικό πλαίσιο εφόσον ζω στη κοοινωνία – συναναστρέεφομαι και αλληλεπιδρώ μαζί τους και άλλο να προσπαθώ να κάνω ότι κάνουν.
9. Αγκαλιάζω το συναίσθημά μου για να εμπλουτίσω τη ζωή: Ίσως η πιο απλή και αποτελεσματική συμβουλή σχετικά με την αυτοπεποίθηση και την ψυχική μου υγεία είναι να αγκαλιάσω το συναίσθημά μου. Με το να μάθω να αγκαλιάζω αυτό που αισθάνομαι, δίνω την ευκαιρία στον εαυτό μου να έρθει σε επαφή μαζί του, ώστε να καταφέρω να εμπλουτίσω τη ζωή μου με τρόπους που μέχρι σήμερα μπορεί να φαίνονταν αδιανόητοι. Για παράδειγμα, δεν θα φοβάμαι τόσο την αποτυχία, όταν αντιληφθώ πως εγώ βλέπω έτσι τον εαυτό μου, άρα από εμένα εξαρτάται το αν θα κρυφτώ πίσω από αυτή την αίσθηση ή θα την αντιμετωπίσω. Μπορεί να δυσκολευτώ να πετύχω τους στόχους μου, μπορεί να μην τα καταφέρω στα πάντα – λογικό άλλωστε – θα μάθω όμως στη διαδικασία αρκετά για τον εαυτό μου και θα πάρω πολύτιμα μαθήματα αντιμετωπίζοντας και παρατηρώντας παρελθοντικά εμπόδια που ενδεχομένως τα «φέρνω» στο παρόν αλλά και να μάθω επίσης να αγνοώ την αδικαιολόγητη κριτική ή και την εχθρότητα των άλλων.

Όσο πιο καλά νιώθω με τον εαυτό μου, όσο καλύτερη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση διαμορφώνω, τόσο πιο όμορφα θα αισθάνομαι, αυξάνοντας την ψυχική μου υγεία. Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν μπορώ-κανείς μας δεν μπορεί- να προβλέψω τι μπορεί να πάει στραβά αν δεν εξαρτάται από εμένα. Αντίθετα, μπορώ να γνωρίζω ότι θα αντέξω να αντιμετωπίσω τις προκλήσεις της ζωής αν είμαι ειλικρινής με τον εαυτό μου, αναγνωρίζοντας τι νιώθω και από πού μπορεί να πηγάζει αυτή η αίσθηση…

Μαρίνα Μόσχα

Πρώτη δημοσίευση: Εναλλακτική Δράση