Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, Φεμινισμός, Σύντομη αναδρομή στο γυναικείο δικαίωμα ψήφου.

Στις 8 Μαρτίου του 1857, οι εργάτριες ενός εργοστασίου κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, έκαναν την αρχή ενός σκληρού αγώνα με μία εκδήλωση διαμαρτυρίας για καλύτερες συνθήκες εργασίας και τα γυναικεία δικαιώματα, που διαλύθηκε όμως γρήγορα από την αστυνομία. Σε ανάμνηση αυτής της γυναικείας εξέγερσης, καθιερώθηκε κάθε χρόνο η 8η Μαρτίου ως διεθνής ημέρα της γυναίκας με τον πρώτο εορτασμό το 1909 στην Αμερική με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Υιοθετήθηκε δύο χρόνια αργότερα από τη Σοσιαλιστική Διεθνή. Μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία, η συμβολή της φεμινίστριας Αλεξάνδρας Κολοντάι έπεισε τον Λένιν να καθιερώσει την 8η Μαρτίου ως επίσημη αργία. Από τον ΟΗΕ θεσμοθετήθηκε το 1977, μετά από την πρωτοβουλία του να καλέσει όλες τις χώρες του κόσμου να συμμετέχουν σε αυτόν τον εορτασμό για τα δικαιώματα των γυναικών. Έτσι καθιερώθηκε η Παγκόσμια Ημέρα της γυναίκας ή πιο απλά η “γιορτή της γυναίκας”.

Τι γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας;

Στόχος της ημέρας αυτής είναι η ανάδειξη των γυναικείων προβλημάτων και δικαιωμάτων, μέσα από παγκόσμιες κινητοποιήσεις που επιδιώκουν την υποστήριξη της ισότητας και την αξιολόγηση της θέσης των γυναικών στην κοινωνία. Παραδοσιακά, πολλές γυναικείες ενώσεις και ακτιβιστές προσπαθούν να γνωστοποιήσουν τα αιτήματά τους παγκοσμίως. Το κυριότερο αίτημα στη σημερινή εποχή είναι αυτό της ίσης αντιμετώπισης και της βελτίωσης της γυναικείας θέσης, αλλά και τον εορτασμό για τα επιτεύγματα του κινήματος.

Είναι γεγονός ότι σήμερα ο συγκεκριμένος εορτασμός για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας δεν αναφέρεται πλέον στο μυαλό των περισσότερων στη γυναικεία ισότητα και στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων της, στο πολιτικό της υπόβαθρο. Έχει επικρατήσει να είναι μία γιορτή που εκφράζει περισσότερο την συμπάθεια και την αγάπη των ανδρών προς τη σύντροφό τους, που τους δίνεται η ευκαιρία να την εκφράσουν με λουλούδια και ένα “Χρόνια Πολλά”, όπως συνηθίζεται να γίνεται και στη γιορτή της μητέρας ή του Αγίου Βαλεντίνου.

Στην εποχή μας, θεωρούμαστε σύγχρονοι και πολιτισμένοι άνθρωποι, καθώς έχουμε αναγνωρίσει τα ίσα δικαιώματα των ανθρώπων, άρα και της γυναίκας, δίνοντάς της δικαίωμα στην παιδεία και στην ίση μεταχείριση. Αναρωτιέται κανείς βέβαια, αν αυτό ισχύει και στις πράξεις, ακούγοντας την δήλωση στα βραβεία Oscar της Πατρίτσια Aρκέτ (Boyhood, Όσκαρ ερμηνείας B΄ γυναικείου ρόλου), που ξεσήκωσε όλο το θέατρο σε επευφημίες, ζητώντας «ίσα δικαιώματα» για τις γυναίκες ηθοποιούς.

Παρόλα αυτά, σίγουρα η γυναίκα στις πολιτισμένες χώρες έχει βρει τη θέση της πολιτικά και κοινωνικά, το δικαίωμα στην εκπαίδευση θεωρείται αυτονόητο, αρκετά συχνά μάλιστα, υπερτερεί στις ακαδημαϊκές επιδόσεις της έναντι των ανδρών, ενώ την βλέπουμε να ανεβαίνει ακόμη και στα ανώτερα πολιτικά αξιώματα.

Τι γίνεται όμως στις λιγότερο αναπτυσσόμενες χώρες;

Στις χώρες εκείνες που το σχολείο και η μόρφωση γενικότερα δεν υπάρχουν ούτε στα όνειρα των γυναικών; Τι συμβαίνει στις χώρες εκείνες που η αξία της γυναικείας ζωής είναι μηδαμινή, εκεί που η βία, η φτώχεια, οι διακρίσεις, ο σεβασμός της γυναικείας υπόστασης καταπατούνται; Ας μην ξεχνάμε το φαινόμενο της κλειτοριδεκτομής, που εξακολουθεί και υπάρχει ακόμη, στερώντας από τη γυναίκα με φριχτό και επικίνδυνο και για τη ζωή της αρκετές φορές τρόπο το δικαίωμα στην σεξουαλική απόλαυση και ικανοποίηση!

Ας γυρίσουμε λίγο πίσω στον χρόνο όπου οι γυναίκες ζητούσαν ίσα δικαιώματα, καλύτερες συνθήκες εργασίας καθώς και το δικαίωμα ψήφου.

Ο Φεμινισμός

Στον 19ο αιώνα αναπτύσσεται το φεμινιστικό κίνημα, με στόχο την εξάλειψη κάθε φυλετικής ανισότητας, την υπεράσπιση και προώθηση των δικαιωμάτων, των συμφερόντων και των ευρύτερων γυναικείων ζητημάτων στην κοινωνία. Προς το τέλος αυτού του αιώνα, η γυναίκα καταφέρνει να βγει από το σπίτι και να εισβάλλει στα “ανδρικά” επαγγέλματα.

Η βιομηχανική επανάσταση αλλάζει τις μεθόδους παραγωγής, αυξάνοντας την ανάγκη για εργατικά χέρια. Τώρα πια μπορεί να προσφέρει στην οικογένειά της οικονομική στήριξη, εφόσον εργάζεται και η ίδια, κυρίως σε εργοστάσια. Κατάφερε να αποκτήσει δικαίωμα ψήφου και ισότητα. Αν αναλογιστούμε όμως το βάρος που έπεσε στη πλάτη της, μάλλον μιλάμε για μονόπλευρη ισότητα, εφόσον ο άνδρας είχε να ασχοληθεί μόνο με την δουλειά του. Άλλωστε εξακολουθεί και είναι ο αρχηγός και κουβαλητής του σπιτιού. Η γυναίκα βρίσκεται ήδη σε έναν διπλό ρόλο: της εργαζόμενης και της νοικοκυράς. Η γυναίκα τώρα διεκδικεί αξιώματα. Διεκδικεί και απολαμβάνει τον δρόμο της προς την ισότητα των δύο φύλων μετά από χιλιάδες χρόνια πορείας…

Σύντομη αναδρομή στο γυναικείο δικαίωμα ψήφου

Το 1922 με 1924 οι φεμινίστριες της εποχής, οργανώνουν τον αγώνα για την απόκτηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων. Στην Ευρώπη, οι σουφραζέτες αγωνίζονται για την συμμετοχή της γυναίκας στα πολιτικά δρώμενα. Στις αρχές του 20ου αιώνα, αρκετές χώρες δίνουν το δικαίωμα στη γυναίκα να μπορεί πλέον να ψηφίζει. Στην Αυστραλία το 1902, στη Ρωσία το 1917, στις Η.Π.Α το 1920, στη Μ. Βρετανία το 1928.

Στην Ελλάδα, οι παγκόσμιες επιδράσεις πιέζουν την κατάσταση. Ο πρωθυπουργός Γούναρης το 1921, υπόσχεται ψήφο στις γυναίκες, με την υποβολή της πρότασης στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Οι Ελληνίδες εξακολουθούν να διεκδικούν την πολιτική ισότητα στο Α’ Πανελλαδικό Γυναικείο Συνέδριο, το Μάη του 1946. Ο αγώνας τους δικαιώθηκε 8 χρόνια μετά, τον Μάη του 1952 με την πλήρη παραχώρηση πολιτικών δικαιωμάτων. Η θέση της γυναίκας στην Ελληνική κοινωνία αναβαθμίστηκε, απέκτησε το δικαίωμα του «εκλέγειν και εκλέγεσθαι». 130 χρόνια μετά το πρώτο σύνταγμα της νεότερης Ελλάδας, το 1975 αναφέρεται στο σύνταγμα ότι: «Όλοι οι Έλληνες και οι Ελληνίδες είναι ίσοι ενώπιον τον νόμου». Σήμερα η γυναίκα έχει ακριβώς τα ίδια δικαιώματα με τον άνδρα, κατέχοντας σημαντικές πολιτικές θέσεις, διαψεύδοντας την άποψη του Εμ. Ροϊδη: «Δύο επαγγέλματα αρμόζουν εις τας γυναίκας. Εκείνα της νοικοκυράς και της εταίρας.».

Η ανδρική “καμπάνια” με γελοιογραφίες που κορόιδευαν και γελοιοποιούσαν τις σουφραζέτες και τον γυναικείο αγώνα για την κατάκτηση της ψήφου.

Ας έχουμε στο μυαλό μας ότι δεν ήταν εύκολη κατάκτηση το δικαίωμα στην ψήφο. Ο κόσμος – ή πιο σωστά – οι άνδρες, είχαν το φόβο ότι αν οι γυναίκες αποκτούσαν αυτό το δικαίωμα, θα παρατούσαν την οικογένειά τους, τον σύζυγο και τα παιδιά τους, θα έπρατταν και θα φέρονταν ανήθικα, θα έπεφταν στη διαφθορά και στις καταχρήσεις, καθώς κύριο μέλημά τους θα ήταν να συχνάζουν σε μπαρ καπνίζοντας και πίνοντας, με κύρια διασκέδασή τους την χαρτοπαιξία, θα έχαναν την ομορφιά και την θηλυκότητά τους.

«Όταν οι γυναίκες ψηφίζουν»

Οι 3 γυναίκες παίζουν χαρτιά, καπνίζουν, τρώγοντας σοκολάτες. Δείχνουν πως θα αλλάξουν ο ρόλοι όταν η γυναίκα αποκτήσει εξουσία. Η μία γυναίκα παραπονιέται για τον τεμπέλη σύζυγό της, που με το μωρό τους στην αγκαλιά πλένει τα ρούχα. Στον τοίχο υπάρχει ανακοινωμένο το πρόγραμμα που του έχει βάλει:
«Δευτέρα, πλύσιμο. Τρίτη, μπάλωμα. Τετάρτη, γενική καθαριότητα. Πέμπτη, τρίψιμο. Παρασκευή, ψώνια για το σπίτι. Σάββατο, όλες οι δουλειές. Κυριακή, κι άλλη δουλειά».

Το 1908 στο πολιτικό περιοδικό «Puck» δημοσιεύτηκε το παραπάνω σκίτσο, που απεικόνιζε το μέλλον, αν επιτρεπόταν στις γυναίκες να ψηφίσουν.
«Γιατί να μην φτάσουμε στα άκρα; Για τις κυρίες που ζητούν να καπνίζουν δημοσίως».

«Στις συναντήσεις των σουφραζέτων μπορεί να ακούσεις κάποια άσχημα πράγματα – και να τα δεις επίσης». Η προσπάθεια γελοιοποίησης για τις σουφραζέτες, που τις θεωρούσαν ως άσχημες γεροντοκόρες που προσπαθούν να εκδικηθούν τους άνδρες.

Παναγία Σουφραζέτα. Μοιάζει πιο πολύ με άνδρα, καθώς ταΐζει το παιδί της

Μαρίνα Μόσχα