Η επίδραση παρελθοντικού τραύματος στο στυλ προσκόλλησης

Πόσα ακούμε και λέμε για τις εμπειρίες ενός ανθρώπου και για τον τρόπο που μεγάλωσε, αν ήταν θετικές ή αρνητικές… Έχεις αναρωτηθεί όμως πόσο μπορούν να επηρεάσουν αυτές οι εμπειρίες τη ζωή σου και κυρίως τη σχέση σου;

Η πρώτη σχέση, η σχέση γονιού-παιδιού μπορεί να μας επηρεάσει στην μετέπειτα επιλογή συντρόφου ως ενήλικες!

Οι πρώιμες εμπειρίες μας ξεκινούν με τα άτομα που βρίσκονται γύρω μας από την ώρα της γέννησής μας. Και είναι αυτές οι εμπειρίες που διαμορφώνουν τον τρόπο κατανόησης των σχέσεων, πιο απλά, οι πρώτες σχέσεις που συνήθως είναι με τον γονιό, καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη φύση μιας σχέσης. Στα πρώτα χρόνια της ζωής μας αναπτύσσουμε το στυλ προσκόλλησης. Αυτό το στυλ της προσάρτησης επηρεάζει τις επιλογές μας γύρω από το ποιον θα ερωτευτούμε, πως θα συμπεριφερθούμε στις ερωτικές μας σχέσεις αλλά και πως θα τελειώσουμε μία σχέση – άσχετα αν την διακόψουμε εμείς ή το άλλο μέλος, πως θα αντιδράσουμε δηλαδή στο τέλος της. τους ερωτευμένους, τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται με ρομαντικές σχέσεις και ακόμα και με τον τρόπο που τελειώνει η σχέση.

Καθώς μεγαλώνουμε, η ασφάλεια που λαμβάνουμε μέσα από τις πιο σημαντικές σχέσεις μας, οι τακτικές που αναπτύσσουμε για να καλύψουμε τις ανάγκες μας αλλά και οι στρατηγικές αντιμετώπισης που εφαρμόζουμε για να διαχειριστούμε τα πιο έντονα και ισχυρά συναισθήματά μας επηρεάζουν έντονα το στυλ προσκόλλησης που αναπτύσσουμε.

Ασφαλής και Ανασφαλής Προσκόλληση

Εάν οι γονείς μας ή οι φροντιστές μας ήταν φροντιστικοί προς τις ανάγκες που είχαμε ως βρέφη και μικρά παιδιά, αν ανταποκρίθηκαν δηλαδή με προβλέψιμους και υποστηρικτικούς τρόπους, το πιο πιθανό είναι να έχουμε αναπτύξει ένα ασφαλές στυλ προσκόλλησης μέσα από την κατανόηση ότι είμαστε άξιοι να αγαπηθούμε και μπορούμε να στηριχτούμε στους γύρω μας υποστηρικτικά.

Αντίθετα, εάν οι γονείς ή οι φροντιστές μας ήταν άτομα με απρόβλεπτη συμπεριφορά, συναισθηματικά μη διαθέσιμοι ή ακόμα και εχθρικοί, τότε η πιθανότητα να υιοθετήσουμε ένα ανασφαλές στυλ προσκόλλησης είναι μεγάλη.

Αγχώδης και Αποφευκτική Προσκόλληση

Η ανασφαλής προσκόλληση συνήθως οδηγεί με τη σειρά της σε μία από τις δύο κατηγορίες προσκόλλησης: την αγχώδη και την αποφευκτική ανασφαλή προσκόλληση.

Στην πρώτη περίπτωση – Αγχώδης Προσκόλληση – το άτομο αναζητά σταθερή επιβεβαίωση από τον σύντροφό του. Από τη μία φοβάται την εγκατάλειψη και από την άλλη δυσκολεύεται να τον εμπιστευτεί, καθώς μέσα από την ανασφάλειά του θεωρεί πως δεν είναι άξιο της αγάπης του συντρόφου. Κατανοητή και η δυσκολία στη συναισθηματική διαχείριση από τον ίδιο, καθώς βιώνει έντονα τα πάντα γύρω του δημιουργώντας ένταση στον εαυτό του και για να μπορέσει να την διαχειριστεί και να αισθανθεί καλύτερα χρειάζεται βοήθεια από άλλους.

Στην δεύτερη περίπτωση – Αποφευκτική Προσκόλληση – το άτομο χρησιμοποιεί την αποφυγή σε οτιδήποτε το αγχώνει και του δημιουργεί ανασφάλεια, ως κύρια στρατηγική αντιμετώπισης στη σχέση του. Καταστέλλει τα συναισθήματα και αναζητά την απόσταση από τον σύντροφό του, καθώς νιώθει πως αυτός είναι και ο κατάλληλος τρόπος για να διατηρήσει τη σχέση τους. Αισθάνεται ιδιαίτερα άβολα όταν ο σύντροφος ή γενικότερα άλλοι άνθρωποι προσπαθούν να έρθουν αρκετά κοντά συναισθηματικά με αποτέλεσμα να προκαλούνται δυσκολίες στη σχέση του. Η κύρια θεώρηση στην κατηγορία αυτή, είναι ότι η αναζήτηση εγγύτητας απομακρύνει τους ανθρώπους. Τελικά, αυτή η θεώρηση που δίνει ασφάλεια στο συγκεκριμένο άτομο είναι αυτή που καταστρέφει την ερωτική του σχέση.

Και στους δύο τύπους προσκόλλησης, το ζητούμενο είναι να διατηρηθεί η εγγύτητα στη σχέση, αλλά με διαφορετική έκφραση συμπεριφοράς.

Η επίδραση παρελθοντικού τραύματος στο στυλ προσκόλλησης

Από εξελικτική σκοπιά, η δημιουργία και εξέλιξη της σχέσης με τον κύριο φροντιστή είναι πολύ σημαντική για το παιδί που χρειάζεται αυτή τη σχέση για να επιβιώσει.

Από τη βρεφική και στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας είμαστε ιδιαίτερα εξαρτημένοι από τη σύνδεση αυτή και την εγγύτητα που αναπτύσσεται. Πέρα από την ανάγκη για τροφή, τα βρέφη και τα παιδιά δεν είναι αρκετά ώριμα βιολογικά για να αντιμετωπίσουν έντονα συναισθήματα, όπως ο φόβος και η βαθιά θλίψη που προέρχονται από την έλλειψη στήριξης και τη μη σύνδεση με έναν ενήλικα. Τα παιδιά χρειάζονται τους φροντιστές στη ζωή τους για να φροντίσουν τις φυσικές αλλά και ψυχοσυναισθηματικές τους ανάγκες. Ως μωρά, νήπια, παιδιά και έφηβοι χρειαζόμαστε τους «μεγάλους», χρειαζόμαστε τους ενήλικες για να παρέχουν συναισθηματική στήριξη όταν φοβόμαστε ή νιώθουμε αναστάτωση και άγχος.

Αν οι φροντιστές παραμελούν το παιδί ή είναι χειριστικοί ή κακοποιητικοί, τότε αυτό έρχεται αντιμέτωπο με μία εικόνα του φροντιστή που γεννά διπλά μηνύματα, καθώς από τη μία φαίνεται να προσφέρει μία ζώνη άνεσης στο παιδί, από την άλλη όμως του γεννά φόβο. Αυτό το παιδί ως αυριανός ενήλικας, δυσκολεύεται να εμπιστευτεί στις σχέσεις του. Επιπλέον, οι ενήλικες με ιστορικό τραύματος συχνά αναζητούν συντρόφους που τους φαίνονται πιο οικείοι, δημιουργώντας σχέσεις με παρόμοια στοιχεία, όπως η κακοποίηση ή/και η παραμέληση.

Μπορεί το στυλ προσκόλλησης να αλλάξει;

Εάν παρατηρείτε πως ο τρόπος που λειτουργείται στη σχέση σας ή νιώθετε πως σας ελκύουν σύντροφοι καταχρηστικοί ή μη διαθέσιμοι, μπορείτε να λάβετε τα μέτρα σας. Το στυλ προσκόλλησης δεν είναι μόνιμο και μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα στις ερωτικές σχέσεις.

Η συνεργασία με έναν θεραπευτή μπορεί να σας βοηθήσει να χτίσετε δεξιότητες για να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας. Ένας θεραπευτής μπορεί να σας βοηθήσει να αναπτύξετε υγιείς στρατηγικές αντιμετώπισης με βάση τα δικά σας πλεονεκτήματα. Όταν νιώθετε ασφάλεια να στηριχτείτε στον εαυτό σας, τότε είστε σε θέση να αναπτύξετε ασφάλεια και στις σχέσεις σας. Τα καλά νέα είναι ότι όλα αρχίζουν από εσάς.

Για να καταφέρετε να αλλάξετε κάποια πράγματα στον εαυτό σας, χρειάζεται να πάρετε τον έλεγχο στο «πως» αισθάνεστε, ώστε να μην εξαρτιέστε από τον σύντροφό σας για να νιώσετε καλύτερα ή να πρέπει να κάνει κάτι εκείνος για να αισθάνεστε ασφαλείς. Μην ξεχνάμε πως όταν και εκείνος νιώθει να κρέμεστε από πάνω του, το πιο πιθανό είναι να ξεκουραστεί και να θέλει να απαγκιστρωθεί από εσάς. Όταν στηρίζεστε στη δική σας δύναμη και νιώθετε ασφάλεια, μπορείτε να αναπτύξετε ασφαλείς και υγιείς σχέσεις.

Μαρίνα Μόσχα

Βασισμένο στο: Is Past Trauma Affecting Your Relationship?  (Fabiana Franco, Ph.D.)

Πρώτη Δημοσίευση: Psychology Now